مـقالات ســایت
در سال 1298 يازده نفر از جوانان مشهد با راهنمايي آقاي اصغر فرمانفرمايي گروهي را تشکيل دادند و براي تاسيس انجمن فرهنگي ورزشي هريک مبلغي را پرداخت کردند و باشگاهي را در پشت باغ ملي راه اندازي کردند . پس از آن در سال 1301 بيست و دونفر از جوانان مشهد دو تيم فوتبال تشکيل دادند که سال بعد منجر بع تاسيس کلوپ خيام شد . از اين کلوپ افرادي چون حسين ميلاني ، اسدالله مدرس ، علي اکبر جهاني ، اوکتايي ، محمد حسين قدوسي ، احمد پارسي ، محمدرضا کيمياوي ، گلشن آزادي ، حسين آموزگار ، طاهر بهادري ، محمود صبايي و حسن بهمنيار آذرماه 1303 انجمن فردوسي را تاسيس کردند .
اولين مدير اين باشگاه محمود صبايي بود و بعد از حسن بهمنيار مسووليت را برعهده گرفت . مدتي بعد افراد ديگري چون جواد فروتن ، عباس اسلامبولچي ، حسن مشکان طبسي به عنوان اعضاي هيات مديره انتخاب شدند و در رشته هايي چون فوتبال ، بسکتبال ، واليبال ، تنيس ، تنيس روي ميز ، کوه نوردي و ورزش هاي پهلواني فعاليت داشتند .
به دعوت امان الله جهانباني تيم فوتبال ناديا قفقاز در مشهد ديداري برگزارکردند که با پيروزي تيم مهمان همراه بود .
در سال 1308 باشگاه ديگري به عنوان ورزندگان تاسيس شد که در مسابقه فوتبالي با تيم کارمندان انگليسي شرکت نفت ايران و انگليس به نتيجه مساوي دست يافتند . باشگاه ديگري به نام فداکاران توسط سرگرد سعيد دولو پديد آمد تقريبا هم دوره باشگاه فردوسي نيز پديد آمد .
باشگاه فردوسي با بازيکناني چون منوچهر مهران ، مهدي رياضي ، حسين بنايي ، اهرابي ، عبداللهيان ، بشردوست ، احمد ميلاني ، قاسم خان اکبر آقا اسکوييس ، غلامرضا انتظامي و پرتوي مقام قهرماني سال 1314 مشهد را کسب کردند .
در همان سال براي نخستين بار تيم دبيرستان فردوسي مشهد و آموزشگاه هاي بيرجند در دومين دوره مسابقات فوتبال آموزشگاه هاي کشور در تهران حضور يافتند .
اواخر سال 1324 از طرف تربيت بدني باشگاهي به نام تربيت بدني در محل دبيرستان شاهرضاي مشهد افتتاح شد و مرداد سال بعد به باغ نادري منتقل شد و اين باشگاه توسط آقاي لقماني اداره مي شد . از ديگر باشگاه هاي خراسان مي توان به شاهرضا و المپيک در اوايل دهه بيست اشاره کرد . باشگاه بيژن نيز پس از باشگاه المپيک و در محل دارالشفاي آستان قدس رضوي فعاليت خود را آغاز کرد که جمعي از مسوولان وقت آستان قدس از جمله آقايان مشرف ، موتمني و شهرياري مسووليت آن را برعهده داشتند .
افرادي چون رفيعا ، مويد زاده ، پرتوي ، ملک ، شهاب فردوس که از پايه گذاران ورزش در سطح استان ها بودند صدها نفر را در مدارس شهر پرورش دادند . ورزشکاراني چون منوچهر مهران ،حسين بنايي و مهدي رياضي بعد ها در کنار آنان به تعليم و تربيت جوانان پرداختند .
از مهم ترين ورزشکاران استان خراسان مي توان به غلام حيدر بهادرزاده ، نادرافشار ، محسن آزاد ، محسن نصيراوغلي ، نورالدين آل طه ، باغبانباشي ، وفادار ، شورورزي ،برقچي ، صدارتي ، کاظم غلامي ، محمد علي صحرايي ، حسين زريني ، حميد توکل ، محمد خادم ، رسول و امير رضا خادم ، زين العابدين حقاني ، مجيد خدايي ، جلال رسولي ، حشمت مهاجراني ، خداداد عزيزي و واحدي نيکبخت اشاره کرد .
در تربت حيدريه زورخانه اي دردهه بيست فعال بوده است که توسط آقاي جعفر کاوياني تاسيس شده است . در سه کيلومتري تربت نيز استخر بزرگي احداث شده بود . باشگاهي به نام هژبر به مالکيت هاشم شجاعي نيز در اين شهر فعال بوده است .
در نيشابور به احتمال زياد اولين باشگاه در سال 1308 توسط آقاي شيخ نيشابوري تاسيس شده است اما مدتي بعد تعطيل شد . پس از آن شخ نيشابوري با کمک محمد باقر مفري باشگاه ديگري راه اندازي کردند که حدود 12 سال فعاليت داشت . تقريبا در همان دوران آقاي حاتم نيز باشگاهي داير کردو پس از آنها نيز باشگاه ورزش حزب ميهن توسط آقايان حاتمي و ميرزاهادي قاضي که داري زمين واليبال ، فوتبال و بسکتبال بود تاسيس و تا سال 1324 فعال بود .
حدود سال 1304در سبزوار باشگاهي توسط آقاي محمد علي مظهري با داشتن وسايل ژيمناستيک تاسيس مي شود و تا سال 1324 فعال بود . باشگاه ديگري نيز به نام فرامرزي به همت نايب فرامرزي با کمک افرادي چون علي مددي ، فريدون قفل ساز ، کربلايي حسن ، علي فرامرزي و عباس زرين قلم نيز داير شد . باشگاه ديگري نيز در سال 1316 تا 1317 تحت نظر آقاي صحت زاده رييس فرهنگ وقت ساخته مي شود .
شهرستان قوچان نيز دو باشگاه داشته که پس از مدتي فعاليت متروک مي شود ولي آقايان هاشمي زاده ، قاضي ، صبوح و فرهمن باشگاه جديدي در سال 1324 تاسيس مي کنند و بعد ها نيز باشگاهي به نام پهلواني توسط آقاي احمد پهلواني داير مي شود .
برگرفته از کتاب دايره المعارف نامداران ورزش خراسان
