مـقالات ســایت
براي بررسي تاريخ ورزش در استان هاي کشور بايد شناخت مختصري درباره چگونگي تقيسمات کشوري طي يک قرن گذشته داشته باشيم .
تا قبل از مشروطه، قانون مشخصي درخصوص تقسيمات کشوري وضع نشده بود. اولين قانون، «قانون تشکيل ايالات و ولايات و دستورالعمل حکام»، در ۱۲۸۶؛ قانون دوم «قانون تقسيمات کشور و وظايف فرمانداران و بخشداران» در ۱۶ آبان ۱۳۱۶؛ سومي اصلاحية قانون دوم، «قانون تقسيمات کشور و وظايف فرمانداران و بخشداران»، در ۱۹ دي ۱۳۱۶؛ قانون چهارم، «قانون ضوابط و تعاريف تقسيمات کشوري»، در تيرماه ۱۳۶۲ به تصويب رسيد.
قانون تقسيمات کشوري در سال ۱۲۸۶ پس از نهضت مشروطه تحت عنوان قانون «تشکيلات ايـالات و ولايات» به تصويب رسيد و کشور به ۴ ايالت و ۱۲ ولايت تقسيم شد. پس از مشروطيت براي نخـستين بار در ايران بحث تقسيمات کشوري قانونمند در مجلس شورا مطرح شد و قانون ايالات ولايات در ۲۴ ذيقعده ۱۳۲۵(سال ۱۲۸۶ هجري خورشيدي) بـه تصويب رسيد.
بر اساس اين قانون ايران به چهار ايالت (1) آذربايجان، (2) کرمان و بلوچستان، (3) فارس و بنادر و (4) خراسان و سيستان و دوازده ولايت (۱) استرآباد، (۲) مازندران، (۳) گيلان، (۴) زنجان، (۵) کردستان، (۶) لرستان، (۷) کرمانشاهان، (۸) همدان، (۹) اصفهان، (۱۰) يزد، (۱۱) عراق و (۱۲) خوزستان و دارالخلاقه تهران تقسيم شده بود.
در آبان ماه ۱۳۱۶ که با دوران سلطنت رضا شاه پهلوي هم زمان بود، مجلس قانون جديد تقسيمات کشوري را تصويب کرد و اختيار تغيير در آن را به هيات وزيران سپرد. بر اساس اين مصوبه، ايران به شش استان تقسيم شد. با اين حال عمر اين تقسيم‌بندي شش‌گانه نيز بيش از دو ماه نبود. بدين ترتيب در روز دهم دي همان سال تقسيمات کشور به ۱۰ استان، ۴۹ شهرستان و ۲۹۰ بخش تغيير يافت. اين استان‌ها عبارت بودند از:
* استان يکم: زنجان، قزوين، ساوه، سلطان آباد، رشت، شهسوار
* استان دوم: قم، کاشان، تهران، سمنان، ساري، گرگان
* استان سوم: تبريز، اردبيل
* استان چهارم: خوي، رضائيه، مهاباد، مراغه، بيجار
* استان پنجم: ايلام، شاه آباد، کرمانشاه، سنندج، ملاير، همدان
*استان ششم: خرم آباد، اهواز، گلپايگان، خرمشهر
* استان هفتم: بهبهان، شيراز، بوشهر، فسا، آباده، لار
* استان هشتم: کرمان، بم، بندرعباس، خاش، زابل
* استان نهم: سبزوار، بيرجند، تربت حيدريه، مشهد، قوچان، بجنورد، گناباد
* استان دهم: اصفهان، يزد.
سال ۱۳۲۵ استان سوم و چهارم تبديل به يک استان به نام استان آذربايجان گرديد.
سال ۱۳۲۶ استان مکران به بلوچستان به مرکزيت زاهدان و استان مرکزي (به مرکزيت تهران) نيز در تاريخ ۲۳ مهر ۱۳۲۶ با ترکيب شهرستان‌هاي قزوين، ساوه، قم و دماوند و محلات ايجاد شد.
سال ۱۳۳۷ استان کردستان و استان‌هاي سوم و چهارم تأسيس شدند.
در سال ۱۳۳۹ کشور به ۱۴ استان و ۶ فرمانداري کل و ۱۳۹ فرمانداري و ۴۴۹ بخشداري تقسيم شد.
در سال ۱۳۴۳ استان ساحلي بنادر و جزاير خليج‌فارس و درياي عمان به مرکزيت بندرعباس تأسيس مي‌شود.
در سال ۱۳۵۲، استان‌هاي بوشهر، يزد و چهارمحال و بختياري، لرستان، زنجان و همدان تأسيس مي‌يابد.
در سال 1355 استان‌هاي بويراحمد و کهگيلويه و سمنان تأسيس يافت و نام استان ساحلي و بنادر و جزاير خليج‌فارس و درياي عمان به استان هرمزگان تغيير مي‌يابد.
در سال ۱۳۵۶، مرکز استان مرکزي از تهران به اراک انتقال يافته، شهرستان قزوين به استان زنجان الحاق، و فرمانداري‌هاي تهران و کرج در محدوده شهرستان‌هاي مربوطه مستقيم زير نظر وزارت کشور قرار گرفت.
در سال ۱۳۵۷ و تا پيش از پيروزي انقلاب اسلامي، کشور ايران داراي ۱۶۵ شهرستان و ۴۷۵ بخش بوده‌است.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، در سال ۱۳۵۸ عمده تغييرات، در تغيير نام عناصر و واحدهاي تقسيمات کشوري بود.
در سال 1372 قانون تأسيس استان اردبيل تصويب شد.
در سال ۱۳۷۵ قانون ايجاد استان قم به مرکزيت شهر قم به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد.
در سال ۱۳۷۶ دو استان گلستان و قزوين به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد.
در سال ۱۳۸۳ استان‌هاي خراسان شمالي و خراسان جنوبي به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيدند.
در سال ۱۳۸۴ کشور ايران داراي ۳۳۶ شهرستان، ۸۸۹ بخش، ۲۴۰۰ دهستان و ۱۰۱۶ شهر مي‌بوده‌است.
بر اساس آخرين وضع تقسيمات کشوري در بهمن ۱۳۹۵ خورشيدي ، کشور ايران از ۳۱ استان، ۴۲۹ شهرستان، ۸۹۲ بخش، ۲۴۸۶ دهستان و ۱۱۳۳ شهر تشکيل يافته‌است.
1- آذربايجان شرقي – تبريز – مراغه، مرند و ميانه
2- آذربايجان غربي – اروميه – خوي، مياندوآب و مهاباد
3- اردبيل – اردبيل – پارس‌آباد، مشگين‌شهر و خلخال
4- اصفهان – اصفهان – کاشان، خميني‌شهر و نجف‌آباد
5- البرز – کرج – هشتگرد، نظرآباد و محمدشهر
6- ايلام – ايلام – ايوان، دهلران و آبدانان
7- بوشهر – بندر بوشهر – برازجان، بندر گناوه و خورموج
8- تهران – تهران – اسلام‌شهر، گلستان و قدس
9- چهارمحال و بختياري – شهرکرد – بروجن، فرخ‌شهر و فارسان
10- خراسان جنوبي – بيرجند – قائن، فردوس و نهبندان
11- خراسان رضوي – مشهد – سبزوار، نيشابور و تربت حيدريه
12- خراسان شمالي – بجنورد – شيروان، اسفراين و گرمه جاجرم
13- خوزستان – – اهواز – دزفول، آبادان و خرمشهر
14- زنجان – زنجان – ابهر، خرمدره و قيدار
15- سمنان – – سمنان – شاهرود، دامغان و گرمسار
16- سيستان و بلوچستان – زاهدان – زابل، ايرانشهر و چابهار
17- فارس – شيراز – کازرون، جهرم و مرودشت
18- قزوين – قزوين – تاکستان، الوند و اقباليه
19- قم – قم – قنوات، جعفريه و کهک
20- کردستان – – سنندج – سقز، مريوان و بانه
21- کرمان – کرمان – سيرجان، رفسنجان و جيرفت
22- کرمانشاه – – کرمانشاه – اسلام‌آباد غرب، هرسين و کنگاور
23- کهگيلويه و بويراحمد – ياسوج – دوگنبدان، دهدشت و ليکک
24- گلستان – گرگان – – گنبد کاووس، علي‌آباد کتول و بندر ترکمن
25- گيلان – رشت – بندر انزلي، لاهيجان و لنگرود
26- لرستان – خرم‌آباد – بروجرد، دورود و کوهدشت
27- مازندران – – ساري – بابل، آمل و قائم‌شهر
28- مرکزي – اراک – ساوه، خمين و محلات
29- هرمزگان – – بندرعباس – – ميناب، دهبارز و بندر لنگه
30- همدان – همدان – ملاير، نهاوند و تويسرکان
31- يزد – يزد – ميبد، اردکان و بافق
